Lorenzo Varela

Lorenzo Varela ( A Habana 1916 - Madrid 1978), foi un poeta galego, ao que se lle dedicou o Día das Letras Galegas no ano 2005.

---

• E é que o problema da saudade galega non ten nada a ver co problema da morte castelá. Ao galego non lle importa irse do mundo, porque é un ser que non está no mundo, que está nos mundos. Polo contrario, o que pode servir de índice para o entendemento da morriña é o grao de desexo que sinte un de nós por regresar, por voltar, por estar, que é como ser, de novo alí, naquel outeiro, xunto a aquel moíño, ouvindo de novo as mesmas encantadas voces, os mesmos verdes, azules, amarelos. — Conferencia pronunciada en Buenos Aires, en 1954, con motivo da celebración do centenario da morte do pintor Jenaro Pérez Villaamil.

• Mal ou ben, xa sabemos todos que somos un pobo de reis e de escravos, unha nación con idioma civilizador e ao mesmo tempo un país cuxa lingua está sendo somerxida desde hai séculos —como a súa propia riqueza potencial en todas as ordes— pola dominación dos de fóra e pola complicidade dos de dentro.

[...]

Unha parte do pasado, do pasado inmediato, foi fértil en sanguentas discordias. Non deixemos que o sangue vertido nelas nos cegue os ollos a canto nos une a todos no pasado total, no presente esperanzado, no futuro que só xuntos podemos construír. Ese sangue só será creadora, non sería inútil, só si se converte en luz, si fai que a pólvora vella se transforme en palabras renovadoras, si se cobren de trigo as trincheras e as maldicións son enterradas polo diálogo. — Discurso pronunciado o 25/7/1967.^[1]

Sobre el

• Lorenzo Varela é, sen dúbida, o que mellor representa aos republicanos galegos no exilio. Lorenzo deixou Galicia con apenas 20 anos para incorporarse en Madrid á guerra, donde é soldado, comisario político e tamén escribe no El Mono Azul. É un poeta de corazón. Xa alén mar aprende o galego para poder falar de Galicia, das súas sinxelezas e dos seus heroes. Corenta anos despois volve. Aquela Galicia non é a que el tiña imaxinado e non ten aquí amigos, nin amantes, nin familia e, en realidade, os anos últimos que pasou estivo triste e morreu triste. — Benigno Fausto Galdo Fernández.

• Di Paul Valéry que toda a poesía é didáctica, o que non quer decir que a poesía consista en pór en verso as materias do ensino, senón que debe ter unha transcendencia educativa. E isto aínda que se presente dando tombos como os do mariñeiro borracho que sae dunha taberna; por certo, que un mariñeiro nesas condicións, se ten grácia e lembranzas, se canta ben no medio dun porto lonxano os cantares da nenez, é un poema vivo con enorme poder didáctico. Di-nos o que vale a gracia, o que vale un home, o que valen as lembranzas e cal é o xeito de cubrir coas palabras e os cantares as distancias. Xa que logo, atribuír-lle esta mestría a Lorenzo, e con ela asociar-lle un certo didactismo, non quer decir que el tivese a intención inmediata, directa, de ensinar nada en verso; é que o seu saber, a súa sabedoría profunda, como a dos labradores, xurdía dos seus versos e era ao mesmo tempo fundamento deles. — Rafael Dieste, A Coruña, 25/4/1979.