Xosé Ramón Fernández-Oxea (Ben-Cho-Shey), Ourense 1896 - Madrid 1988.
A cousa parece fatal e irremediable: de vez en cando xurde un señorito sin moito que facer e ganas de chamar sobre si a atención dos demais i en vez de porse unha de esas camisas detonantes, que afora levan os "snobs" e das que foi un precursor o "Divino Hojalatero", dálles por agarrar a pruma, do xeito dunha vasoira, e póñense a esbardallar. ¿Contra qué? ¡Pois contra qué había de ser, meu santo!; contra do idioma galego; que é o que ten a culpa de cantos males ocurren na nosa terra, dende o esgarabello da patata ata a falla das sardiñas, que foxen das nosas costas por non escoitar falar en galego ós mariñeiros. O día que saian ó mar falando en señorito, ás sardiñas caeráselles a baba e meteranse nas redes feitas unhas parviñas e dicindo pro seu escamallo: "Istes si que son mariñeiros cultos e non os que falan esa xerga do galego".[1]
Nunha terra, como a nosa, onde a Lei escrita ten mais forza que a razón e que o senso común, pódense calificar como acontecementos extraordinarios ocurridos no ano 1970 o da aprobación polas Cortes Españolas do uso das lingoas vernáculas en tódolos grados do ensiño…[2]
O señor D. Xosé Ramón Fernández Oxea (Ben-Cho-Shey). Gran cruz de Montealegre, colector de Barallete, Preboste do Tangaraño. Ten o gusto de lles ofrecer aos seus amigos o seu novo domicilio no cumio do cimiterio de Ourense, onde os agardará ata que o boten de alí os ediles de turno. A súa dona e a súa filla préganlle encomenden a Deus a súa ánima. NOTA.- Quedan suprimidas tódalas homenaxes postmortem porque as cousas ou se fan ao seu tempo ou non se fan.[3]
Pra min, despois de Cuevillas e Castelao, o que mellor coidou da súa fala e o que máis directamente pode chegar ás novas xentes. — Isaac Alonso Estraviz.[4]
Artigo na Galipedia
Multimedia en Wikimedia Commons