Río de San Lufo

En Galicitas, o Wikiquote en galego.

Río de San Lufo.


Nos desertos abrolham coloridos (que ricos!) mandiles
que propagam a vaga misteriosa
do silêncio e da fome, dissera Rosalía
de Castro, uma manhã de névoas anuzidas,
enquanto em Dodro ia a Companha marítima
avançando do mar de Corrubedo ao paço
de Vigo polo río San Lufo. Nos desertos
caminham raparigas, torradas pola fúria
do verão e do látego. As ânimas dos mortos
das junqueiras progridem em silêncio no Lufo
[...]

Adela Figueroa Panisse, no poema Deserto do Saara, recollido no libro 150 Cantares para Rosalía de Castro (2015).[1]

[...]
De Revixós a Dodriño por unha veiga amena e de Dodriño a Vigo cruzando o río San Lufo,
que baixa de Laíño de riba regando e moendo un val de fermosura pouco vista (Pexegueiro, Traxeiro, Paisal, Rialiño)
e con espectaculares cheas no inverno. Frei Sarmiento deténse a comentar a relevancia do Río San Lufo.
Recolle (despois tamén o fará Murguía) que se trata dun río no que se practican ritos de curación ancestrais para nenos enfermos.
Mergullába-nos na corrente levando posta a camisa, bañábanos tres veces, e deixando marchar polo río abaixo a camisa que vestían, puñan-lles outra nova.
[...]

Anxo Angueira, en Terras de Iria. Viaxe ó país de Rosalía de Castro (2002).[2]

[...]
Di o P. Sarmiento, que a mediados do século pasado bañaban os nenos enfermos no río de San Lufo, somerxéndoos tres veces coa camisa, a cal deixaban despois marchar polo río. Se flotaba, era sinal que viviría o neno; pero se se somerxía, significaba mal resultado.
[...]

Xesús Rodríguez López, en Supersticiones de Galicia (1910).[3]

[...]
A mediados do pasado século [n. 1] bañaban no río de San Lufo os nenos enfermos. Somerxíanos na corrente levando posta a camisa; bañábanos tres veces, e deixando marchar río abaixo a camisa que vestían, poñíanlles outra nova. Se flotaba, era indicio seguro de que había de vivir, ó contrario se se ía ó fondo, pois entón era sinal de que morría a criatura.
[...]

  1. Dá novas de todo aquilo o P. Sarmiento, e delas servímonos para ilustrar este interesante punto da mitoloxía popular galega e culto das augas na nosa rexión.
Manuel Murguía, en Galicia: Sus Monumentos y Artes: Su Naturaleza e Historia (1888).[4]

[...]
A Vigo, e aquí a casa do Marqués de Abendaña e a súa data 1643; e antes está o río ou regato de San Lufo, porque río arriba está unha ermida de San Lufo. Hai aquí a superstición de bañar os nenos enfermos neste río. Lévanos con camisa, báñanos tres veces, e despois deixan ir a camisiña polo río e póñenlle outra nova. Se a camisiña flota, din ser sinal de que vivirá o neno, e se se vai ó fondo, que morrerá.
[...]

Frei Martiño Sarmiento, na súa viaxe de 1754.[5]

Notas[editar]

  1. 150 Cantares para Rosalía de Castro (PDF). 2015. p. 65. 
  2. Anxo Angueira (2002). Terras de Iria. Viaxe ó país de Rosalía de Castro. Vigo: A Nosa Terra. 
  3. Rodríguez López, Jesús (1910). Supersticiones de Galicia. Madrid: Imprenta Ricardo Rojas. p. 44. –Tradución do texto orixinal: 
    Dice el P. Sarmiento, que a mediados del siglo pasado bañaban a los niños enfermos en el río de San Lufo, sumergiéndolos tres veces con la camisa, la cual dejaban después marchar por el río. Si flotaba, era señal que viviría el niño; pero si se sumergía, significaba mal resultado.
  4. Murguía, Manuel (1888). Galicia: Sus Monumentos y Artes: Su Naturaleza e Historia. Barcelona: Daniel Cortezo. p. 173. –Tradución do texto orixinal: 
    A mediados del pasado siglo (I) bañaban en el río de San Lufo a los niños enfermos. Sumergíanles en la corriente llevando puesta la camisa; les bañaban tres veces, y dejando marchar río abajo la camisa que vestían, les ponían otra nueva. Si flotaba, era indicio seguro de que había de vivir, al contrario si se iba al fondo, pues entonces era señal de que moría la criatura.
     (I) Da noticias de todo ello el P. Sarmiento, y de ellas nos servimos para ilustrar este interesante punto de la mitología popular gallega y culto de las aguas en nuestra región.
  5. Sarmiento, Martín (1950). Viaje a Galicia de Fr. Martín Sarmiento (1754-1755) (PDF). Santiago de Compostela: Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento. pp. 30–31. Consultado o 20-12-2020. —Tradución da Galipedia do texto orixinal: 
    A Vigo, y aquí la casa del Marqués de Abendaña y su fecha 1643; y antes está el río o riachuelo de San Lufo, porque río arriba está una ermita de San Lufo. Hay aquí la superstición de bañar los niños enfermos en este río. Llévanle con camisa, báñanle tres veces, y después dexan ir la camisita por el río y le ponen otra nueva. Si la camisita flota, dicen ser señal de que vivirá el niño, y si se va al fondo, que morirá.